กาแฟเขาทะลุจากขุนเขาชุมพร สู่กาแฟระดับพรีเมียมของไทย

กาแฟเขาทะลุ เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงและเป็นเอกลักษณ์ของอำเภอสวี จังหวัดชุมพร โดยมีประวัติความเป็นมาที่น่าสนใจและสะท้อนถึงความพยายามของเกษตรกรในท้องถิ่นในการพัฒนาการเกษตรเพื่อความยั่งยืน กาแฟชนิดนี้ได้รับการยอมรับทั้งในด้านคุณภาพและรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ ซึ่งสะท้อนถึงความใส่ใจของชุมชนในการดูแลรักษาแหล่งทรัพยากรธรรมชาติและการปลูกกาแฟอย่างพิถีพิถัน จากจุดเริ่มต้นของการปลูกกาแฟในช่วงแรกจนถึงการพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์กาแฟคุณภาพระดับพรีเมียมที่ได้รับการรับรองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ในปัจจุบัน กาแฟเขาทะลุได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงและความพยายามอย่างต่อเนื่องเพื่อสร้างมาตรฐานและความยั่งยืน ทั้งในด้านการผลิตและการส่งเสริมให้เป็นที่รู้จักในระดับประเทศและนานาชาติ บทความนี้จะพาคุณย้อนรอยเรื่องราวของกาแฟเขาทะลุ ตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนถึงการเป็นแหล่งปลูกกาแฟโรบัสต้าที่สำคัญของประเทศไทย

ประวัติความเป็นมาของกาแฟเขาทะลุ

การปลูกกาแฟในพื้นที่เขาทะลุเริ่มต้นขึ้นในช่วงปี พ.ศ. 2510-2520 โดยในยุคแรก เกษตรกรในพื้นที่ได้เริ่มนำต้นกาแฟสายพันธุ์โรบัสต้ามาปลูก เนื่องจากพื้นที่ดังกล่าวมีลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศที่เหมาะสมอย่างยิ่ง ดินในพื้นที่เป็นดินร่วนปนทรายที่มีความอุดมสมบูรณ์ ประกอบกับสภาพอากาศร้อนชื้นและฝนที่ตกชุกตลอดปี ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญต่อการเจริญเติบโตของกาแฟสายพันธุ์นี้  ในช่วงแรก เกษตรกรยังคงใช้วิธีการปลูกแบบดั้งเดิม โดยไม่มีการจัดการที่ซับซ้อน กาแฟที่ปลูกเริ่มสร้างรายได้ให้กับครอบครัวและกลายเป็นแหล่งปลูกที่สำคัญของพื้นที่ในระดับท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของดินและภูมิอากาศที่เอื้ออำนวย ทำให้เกษตรกรเริ่มมองเห็นศักยภาพของการปลูกกาแฟในระยะยาว การปลูกกาแฟในพื้นที่นี้จึงกลายเป็นรากฐานสำคัญที่ผลักดันให้ชุมชนมีรายได้อย่างยั่งยืน พร้อมกับการพัฒนาความรู้และเทคนิคใหม่ ๆ ในการดูแลรักษาแปลงปลูกในเวลาต่อมา

ในที่สุด การปลูกกาแฟในพื้นที่เขาทะลุไม่เพียงแต่ช่วยสร้างรายได้ให้ครอบครัวเกษตรกร แต่ยังนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนในวงกว้าง พื้นที่แห่งนี้จึงกลายเป็นที่รู้จักในฐานะแหล่งผลิตกาแฟคุณภาพที่มีความสำคัญทั้งในระดับภูมิภาคและระดับประเทศ

ลักษณะเด่นของกาแฟเขาทะลุ

กาแฟโรบัสต้า ที่ปลูกในเขาทะลุมีลักษณะเด่นที่แตกต่างจากกาแฟในพื้นที่อื่น ๆ ทั้งในด้านรสชาติและคุณสมบัติของเมล็ดกาแฟ ซึ่งเป็นผลมาจากปัจจัยจากสภาพภูมิประเทศและภูมิอากาศพื้นที่เขาทะลุมีความสูงที่เหมาะสม และมีความชื้นพอเหมาะ คุณภาพดินมีความอุดมสมบูรณ์สูง เหมาะแก่การเพาะปลูกกาแฟ จึงทำให้ได้เมล็ดกาแฟที่มีคุณภาพ และรสชาติดีเยี่ยม กาแฟเขาทะลุ มีลักษณะเด่น ดังนี้

• รสชาติที่เข้มข้น: มีรสชาติที่เข้มข้นและกลมกล่อม เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชอบกาแฟรสชาติเข้ม
• กลิ่นหอมเฉพาะตัว: มีกลิ่นหอมที่โดดเด่นและไม่เหมือนใคร สะท้อนถึงเอกลักษณ์ของพื้นที่ปลูก
• ความขมที่สมดุล: มีความขมที่พอดี ทำให้รสชาติโดยรวมมีความกลมกล่อม
• คุณภาพของเมล็ดกาแฟ: เมล็ดกาแฟมีขนาดใหญ่และสม่ำเสมอ เหมาะสำหรับการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายชนิด

การส่งเสริมและการสร้างแบรนด์

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา กาแฟเขาทะลุได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานภาครัฐและองค์กรต่าง ๆ ให้กลายเป็นสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) ของอำเภอสวี การส่งเสริมนี้รวมถึงการจัดกิจกรรมเพื่อเพิ่มการรับรู้ของผู้บริโภค เช่น การจัดงานแสดงสินค้ากาแฟ การแข่งขันชงกาแฟ และการประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อออนไลน์

นอกจากนี้ เกษตรกรในพื้นที่ยังได้ร่วมกันก่อตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเพื่อบริหารจัดการการผลิตและการตลาดของกาแฟเขาทะลุ โดยกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเหล่านี้มีบทบาทสำคัญในการสร้างมาตรฐานคุณภาพและส่งเสริมการขายในตลาดทั้งในและต่างประเทศ

การพัฒนาและการรับรองคุณภาพ

กาแฟเขาทะลุได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจนได้รับการรับรองมาตรฐานต่างๆ มากมาย โดยเฉพาะการได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) จากกรมทรัพย์สินทางปัญญา ซึ่งเป็นการรับรองว่าเป็นสินค้าที่มีคุณภาพและชื่อเสียงเฉพาะถิ่น นอกจากนี้ ยังได้รับการคัดเลือกให้เป็นสินค้า OTOP 5 ดาวตัวแรกของจังหวัดชุมพร

กลุ่มเกษตรกรทำสวนเขาทะลุได้รับการรับรองมาตรฐานจากหน่วยงานต่างๆ ได้แก่:

• มาตรฐาน อย. จากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา
• มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) จากกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม
• มาตรฐาน Q จากกรมส่งเสริมสหกรณ์
• การรับรองฮาลาลจากสำนักงานคณะกรรมการอิสลามแห่งประเทศไทย

นอกจากนี้ ยังได้รับรางวัลมากมาย อาทิ:

• รางวัลชนะเลิศประเภทกลุ่มเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ ปี 2545
• รางวัลผู้พัฒนากาแฟดีเด่น ปี 2551
• รางวัลชนะเลิศการประกวดผลิตภัณฑ์ใหม่/นวัตกรรมใหม่จากสินค้า OTOP ปี 2553
• รางวัลชนะเลิศการคัดสรรสุดยอดหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ ประเภทเครื่องดื่ม ปี 2546 นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาในด้านต่างๆ เช่น:
• การพัฒนาสายพันธุ์
• การปรับปรุงกระบวนการผลิต
• การพัฒนาบรรจุภัณฑ์
• การสร้างมูลค่าเพิ่มผ่านผลิตภัณฑ์แปรรูป

ผลิตภัณฑ์กาแฟเขาทะลุ

ผลิตภัณฑ์กาแฟจากแหล่งผลิตเขาทะลุมีหลากหลายรูปแบบ โดยแต่ละผลิตภัณฑ์ล้วนผ่านกระบวนการผลิตที่พิถีพิถันและได้มาตรฐาน ผลิตโดยกลุ่มวิสาหกิจชุมชน และผู้ประกอบการในท้องถิ่น ได้แก่:

• • เมล็ดกาแฟดิบ (Green Bean)
    • เมล็ดกาแฟคัดพิเศษเกรด A
    • เมล็ดกาแฟเกรดพรีเมียม
    • เมล็ดกาแฟเกรดทั่วไป
  • เมล็ดกาแฟคั่ว
    • คั่วอ่อน (Light Roast)
    • คั่วกลาง (Medium Roast)
    • คั่วเข้ม (Dark Roast)
    • คั่วพิเศษตามความต้องการลูกค้า
  • กาแฟบดสำเร็จรูป
    • กาแฟบดละเอียดสำหรับชงแบบดริป
    • กาแฟบดหยาบสำหรับชงแบบเฟรนช์เพรส
    • กาแฟบดสำหรับเครื่องชงเอสเพรสโซ่
  • ผลิตภัณฑ์แปรรูป
    • กาแฟ 3 in 1
    • กาแฟดำสำเร็จรูป
    • กาแฟถุงดริป
    • กาแฟแคปซูล

สรุป

กาแฟเขาทะลุเป็นมากกว่าเครื่องดื่ม แต่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาท้องถิ่น ความมุ่งมั่น และการพัฒนาอย่างต่อเนื่องของชุมชน จากจุดเริ่มต้นเล็กๆ บนเขาทะลุ สู่การเป็นกาแฟคุณภาพระดับพรีเมียมที่ได้รับการยอมรับในระดับประเทศและนานาชาติ เป็นตัวอย่างความสำเร็จของการพัฒนาสินค้าเกษตรไทยที่มีเอกลักษณ์และคุณภาพระดับสากล

ที่มาข้อมูล กาแฟเขาทะลุ

• กลุ่มเกษตรกรทำสวนผลิตกาแฟโรบัสต้าเขาทะลุ
• กาแฟเขาทะลุ เพื่อชุมชน